Przy produkcji naszej sztukaterii, tj. listew ozdobnych i gzymsów jak i innych elementów sztukaterii wykorzystujemy dwa typy styropianu.

Wyróżniamy tutaj styropian ekspandowany EPS jak i styropian ekstrudowany XPS. Oba te typy styropianu powstają z tego samego surowca. Surowcem tym jest rodzaj polimeru – polistyren. Zatem mogłoby się wydawać, że styropian XPS jak i EPS będą miały podobne właściwości i wygląd, i że można je wykorzystywać naprzemiennie w sztukaterii elewacyjnej jak i sztukaterii wewnętrznej jednak nie ma nic bardziej mylnego. Pomimo tego samego surowca bazowego powstają dwa różne produkty – typy styropianu. Na właściwości tych styropianów bardzo duży wpływ ma sposób przetworzenia samego polistyrenu.

Styropian XPS

Styropian XPS jest mniej powszechny w codziennym użyciu a niżeli styropian EPS, aczkolwiek jego możliwe zastosowanie jest szersze od samego EPS’u. Rzadkość występowania XPS’a w życiu codziennym wynika z jego ceny. XPS jest o wiele droższy a niżeli EPS.

Styropian XPS powstaje w wyniku spieniania polistyrenu, w wyniku czego posiada on właściwie gładką powierzchnię. Użyliśmy tutaj wyrazu “właściwie” bo przy bardzo dużym powiększeniu jego powierzchnia ma strukturę niewielkich zamkniętych komórek podobnych do gąbki (tylko tyle że zamkniętych a nie otwartych jak w gąbce). Zatem często można napotkać inne określenie dla styropianu XPS, mianowicie – pianka polistyrenowa.

Zdjęcie bloku styropianowego XPS – pianka polistyrenowa. Powierzchnia gładka.	10 -sięco krotne przybliżenie do powierzchni styropianu XPS. Widoczne zamknięte komórki.

Zamknięte komórki, z których składa się styropian XPS, ściśle do siebie przylegają i nie posiadają żadnych osłabień. Budowa wewnętrzna XPS’u powoduje, że posiada on bardzo dobre właściwości termiczne i bardzo dużą wytrzymałość mechaniczną. Dodatkowo bardzo ważną cechą takiej struktury styropianu XPS jest jego odporność na nasiąkanie wodą. Zatem podsumowując głównymi zaletami styropianu XPS jest:

• lekkość;
• gładka powierzchnia;
• twardość, a co za tym idzie odporność na zniszczenie mechaniczne;
• praktycznie nienasiąkliwość (nie naciąganie wilgoci), w wyniku czego jest on odporny na grzyby i pleśń.

Poza zastosowaniem tego materiału w budownictwie jest on wykorzystywany w branży dekoracyjno-architektonicznej wnętrz, do wykonywania takich elementów sztukaterii wewnętrznej jak listwy wykończeniowe sufitowe, listwa naścienna itp., które ogólnie są także jako styropianowe listwy wykończeniowe. W wyniku praktycznie znikomej cechy naciągania wilgoci montaż listew przysufitowych może być wykonywany w pomieszczeniach wilgotnych takich jak łazienki i kuchnie.

Styropian EPS

EPS jest o wiele częściej stosowanym materiałem a niżeli styropian XPS. Większa powszechność stosowania EPS jest spowodowana czynnikiem ekonomicznym, jako że jest on o wiele tańszy od styropian XPS.

Styropian EPS powstaje z polistyrenu ekspandowanego. W wyniku spienienia mikrogranulek polistyrenu dochodzi do ich rozszerzenia (powiększenia) i w ten sposób powstają kulki styropianowe. W momencie powiększania granulki te (a właściwie to już kulki styropianowe) sklejają się z kulkami sąsiednimi i tak powstaje styropian EPS. Cała ta reakcja chemiczna zachodzi w dużych kaźniach, czyli rodzaju wielkich skrzynek, w których to powstają duże bloki styropianowe. W fabrykach styropianu takie bloki często mają wymiary powyżej 4m x 1m x 1,5m. Z tak dużych bloków wycina się płyty styropianowe, które kupujemy aby ocieplić nasze dom.

W zależności od poziomu ekspandowania mikrogranulek powstają styropiany o różnej gęstości czyli wytrzymałości na ściskanie. Czym mniejszy stopień ekspandowania tym większa gęstość i większa wytrzymałość na ściskanie. W zależności od odporności na ściskanie i gęstości styropianowi nadaje się odpowiednio oznaczenia liczbowe np. EPS75, EPS100, EPS150, EPS200, etc. Czym wyższa liczba tym styropian jest bardziej odporny na ściskanie, jest bardziej twardy, gęsty i mniej naciąga wilgoć (mniejsza nasiąkliwość).

Cechami ujemnymi styropianu EPS w stosunku do styropianu XPS może być:

• większa nasiąkliwość;
• brak gładkiej powierzchni – ze względu na występujące kulki styropianowe;
• większa rozszerzalność termiczna;
• mniejsza w stosunku do XPS twardość.

Styropian EPS o dużej odporności na ściskanie (EPS200) wykorzystujemy przy produkcji naszej sztukaterii elewacyjnej (zwłaszcza w przypadku takich elementów jak:

• bonie na elewacji, listwy przyokienne, listwy do boniowania, gzymsy, etc.

Wybór taki jest głownie z dwóch powodów:

1. pierwszy powód to cena. Styropian EPS jest prawie o połowę tańszy od XPS;
2. drugi bardzo ważny powód to jego rozszerzalność termiczna. Elewacyjne styropianowe listwy wykończeniowe (sztukateria elewacyjna) powinny dostosowywać się i pracować na budynku w sposób możliwie podobny jak pozostała część elewacji. Biorąc pod uwagę, że ściany budynku są wykonane ze styropianu EPS rozsądne jest użycie tego samego materiału o jak najwyższej wytrzymałości mechanicznej jako wykończenie elewacji np. listew ściennych i gzymsów, etc.

Kulki styropianowe EPS – zbliżenie do powierzchni styropianu